علیرضا صادقی

 حمایت اخیر رئیس جمهور ترکیه از اقدام آل‌سعود در به شهادت رساندن آیت الله نمر باقر النمر فرضیه قوی همگامی آنکارا و آل سعود در اعدام این روحانی بزرگوار را به اثبات رسانده است. اردوغان که طی سالهای اخیر به یکی از اصلی ترین حامیان تروریست در منطقه تبدیل شده است، در تازه ترین سخنان خود در خصوص شهادت شیخ باقر النمر اعلام کرده است:

" موضوع اعدام‌های صورت گرفته توسط دولت عربستان در این کشور یک موضوع داخلی است.مقامات ایران اقدامات لازم برای حمایت از سفارت عربستان در تهران را به کار نگرفتند."

همان گونه که مشاهده میشود، رئیس جمهور ترکیه دقیقا به مانند مقامات آل سعود در قبال موضوع مهم اعدام شیخ نمر موضع گیری کرده است. از دل این موضع گیری، برخی نکات مهم قابل استنباط است:

نخستین نکته اینکه شهادت شیخ نمر درست یک روز پس از بازگشت اردوغان از سفر خونین منطقه‌ای وی به ریاض صورت گرفت. در این سفر، میان اردوغان و ملک سلمان بر سر ایجاد ائتلاف حمایت از داعش( در قالب ائتلاف مبارزه با داعش) توافق حاصل شد. همچنین طرفین توافق کردند تا آتش منازعات منطقه‌ای را با هدف ایجاد فضای لازم برای حمایت از گروه‌های تکفیری تندتر کنند. در این میان اعدام شیخ نمر یکی از تصمیم گیری‌هایی بود که در جریان سفر اردوغان به عربستان صورت گرفت. این اقدام با مشورت رئیس جمهور ترکیه و پادشاه عربستان سعودی صورت گرفت. حمایت اردوغان از این اقدام و داخلی خواندن آن به خوبی بیانگر واقعیت ماجراست. اردوغان به هیچ عنوان نمی خواهد و نمی تواند اقدامی که خود در آن دخیل بوده است را محکوم کند. رئیس جمهور ترکیه که به مانند ملک سلمان دستانش به خون شهید شیخ نمر آغشته شده است،در آینده‌ای نزدیک تاوان عملکرد خود در این خصوص را خواهد پرداخت. 

نکته دوم اینکه  رئیس جمهور ترکیه و پادشاه عربستان هر دو به دنبال ایجاد ناامنی در منطقه و تزریق آنارشی به جهان اسلام هستند. دلیل این موضوع سیاستهای کلانی است که ریاض و آنکارا با هدف تامین منافع واشنگتن، تل آویو و لندن در منطقه دارند. به عبارت بهتر، در ماورای رفتارهای خرد و ظاهرا سطحی مقامات ترکیه‌ای و سعودی نوعی استراتژی کلان مبنی بر ایجاد ناآرامی مزمن در منطقه خودنمایی میکند. ترکیه و عربستان سعودی هر دو در صدد تقویت گروه‌های تروریستی و تکفیری برآمده و دو حامی اصلی داعش و النصره محسوب میشوند. بدیهی است که حمایت از این گروه‌های تروریستی تنها در فضای بحرانی و آشفته در منطقه امکان پذیر است زیرا اگر منطقه آرام و بدون تنش باشد، حمایت از گروه‌های تکفیری و تروریستی مورد تمرکز و قضاوت سایر مخاطبان و بازیگران منطقه قرار خواهد گرفت. در چنین وضعیتی آنکارا و ریاض بر سر حمایت از گروههای تکفیری و ایجاد آنارشی در منطقه ( با هدف ایجاد محیط و زمین بازی حمایت از تکفیری‌ها) با یکدیگر توافق کرده اند. این توافق خطرناک مدتهاست میان آنکارا و ریاض بسته شده است اما در جریان سفر اخیر اردوغان به عربستان و دیدار وی با ملک سلمان بار دیگر بازخوانی شد. 

نکته سوم اینکه  عربستان سعودی و ترکیه هر دو مسئول اصلی ناآرامی در منطقه محسوب میشوند. در این میان ترکیه سالهاست سیاست خارجی خود را قربانی منافع تل آویو و ریاض کرده است. حمایت از گروه تروریستی داعش در سوریه موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. همچنین حمایت تمام قد اردوغان در دفاع از اعدام شیخ نمر موضوع ساده‌ای نیست. این موارد نشان دهنده باتلاقی است که اردوغان لحظه لحظه بیشتر در آن فرو میرود. سئوال اصلی اینجاست که سیاست خارجی ترکیه به کدام سمت و سو می‌رود ؟ به راستی چه آینده‌ای در انتظار رئیس جمهور ترکیه خواهد بود ؟ پاسخ این سئوال کاملا مشخص است! اردوغان نیز به مانند ملک سلمان به سوی سقوط وزوال گام بر میدارد. اگر رئیس جمهور ترکیه در مقابل سیاست خارجی نادرست خود دوربرگردانی قرار ندهد و هر چه سریع‌تر از مسیر خطرناک و خونینی که در پیش گرفته باز نگردد و اقدامات گذشته و اخیر خود را جبران نکند، با سقوطی سخت از قدرت مواجه خواهد شد. موضوعی که حتی برخی نزدیکان اردوغان در حزب عدالت و توسعه نیز نسبت به آن هشدار داده اند.

Tweet